O czym jest „Kordian”? jest to historia dojrzewania oraz wizerunek psychologiczny młodego bohatera – Kordiana, ale nie tylko – jest to także i przede wszystkim ostra krytyka przywódców powstania listopadowego oraz dyskusja z narodowymi mitami, przekonaniami (w Prologu).

Zerwanie z trójjednością miejsca, czasu i akcji: akcja początkowo rozgrywa się w noc sylwestrową 1799 roku („Przygotowanie”), ale już np. akt II rozgrywa się już w roku 1828, miejsce akcji to np. Londyn, Rzym, Mont Blanc, Warszawa, akcja także nie jest jednorodna, ale „poszarpana”, są różne sceny.

O co chodzi w „Przygotowaniu. Roku 1799 dnia 31 grudnia w nocy”? Złe duchy tworzą ludzi, którzy mają odegrać ważną rolę w powstaniu listopadowym, diabły wrzucają do kotła różne składniki, a następnie wywołują kolejno przywódców powstania. Wrzucane do kotła składniki są symboliczne, gdyż odpowiadają cechom umysłowym, lub moralnym poszczególnych postaci. Postacie te to: Józef Chłopicki, książę Adam Czartoryski , Jan Skrzynecki, Julian Ursyn Niemcewicz, Joachim Lelewel, Stefan Krukowiecki oraz dwie „zbiorowości”: korpus oficerski i posłowie na sejm.

O co chodzi w „Prologu”? Występują tu trzy osoby nazwane: Pierwsza Osoba, Druga Osoba i Trzecia Osoba, które rozmawiają o roli poezji. Pierwsza Osoba przedstawia poglądy Mickiewicza, mówi, że poezja po klęsce powstania powinna dostarczać łagodnej pociechy, naród zaś ma czekać na moment zmartwychwstania opierając się na wierze w Boga, sami nic nie robiąc; Druga Osoba przedstawia poglądy przeciwników Mickiewicza, przywołuje symbole z Apokalipsy i przyrównuje ja do współczesnej jej rzeczywistości; Trzecia Osoba przedstawia poglądy Słowackiego, poezja ma być nie tylko pociechą, ma dostarczać siły narodowej, a nie być tylko natchnionym prorokowaniem.

W akcie I poznajemy 15-letniego Kordiana, który jest zakochany bez wzajemności w starszej od siebie Laurze, jest wrażliwy, uczuciowy, rozmarzony ( typowy bohater romantyczny), Laura wypytuje go o jego uczucie z ironią, drwiną, potem żałuje, że go zraniła. Scenę III w tym akcie kończy wiadomość o samobójstwie, którą przynosi Grzegorz ( stary sługa Kordiana)

W akcie II Kordian (okazuje się, że nadal żyje) odbywa podróże po Europie, w każdym kraju dowiaduje się ważnych rzeczy, sam dojrzewa duchowo, w Anglii dowiaduje się o wszechwładzy pieniądza, dzięki któremu można sobie kupić władzę, szlachectwo i uznanie, lecz nie szacunek ludzi, we Włoszech o tym, że prawdziwa miłość nie istnieje, poznaje tam Wiolettę, która jest gotowa sprzedać swoje uczucia za złoto, w Rzymie, w czasie audiencji u papieża dowiaduje się, że los Polaków jest papieżowi całkowicie obojętny, a nawet, że stanie on po stronie silniejszego i każe Polakom słuchać Rosjan; najważniejsza scena w książce jest ostatnią sceną w tym akcie – Kordian wygłasza monolog na szczycie Mont Blanc, w bohaterze dokonuje się ostateczna przemiana, wie już jaki będzie cel jego życia – od tej pory będzie walczył o wolność i niepodległość narodu, nazywa Polskę Winkelriedem narodów (Winkelried był bohaterem szwajcarskim, który walcząc przeciw Austriakom, skierował na siebie wrogie włócznie, robiąc w ten sposób wyrwę w szeregach nieprzyjaciela i przyczyniając się do zwycięstwa swoich rodaków). Scena kończy się tym, że Chmura przenosi Kordiana do Polski

Akt III pt. „Spisek koronacyjny”, ludzie czekają na przejście cara i jego dygnitarzy, car zostaje koronowany na króla Polski, opis nastrojów panujących po koronacji wśród ludzi, w lochu podziemnym pod kościołem św. Jana trwa spotkanie spiskowców i głosowanie „za” lub „przeciw” zamordowaniu cara, tylko pięciu jest za zamordowaniem, Kordian się ujawnia, popada w obłąkańczą gorączkę, kieruje się korytarzami do komnaty cara, w duszy młodzieńca toczy się walka między obowiązkiem moralnym a instynktem samozachowawczym, który każe mu odstąpić od zamiaru zamachu na cara, w końcu mdleje pod progiem sypialni cara, potem znajduje się w szpitalu dla obłąkanych, Kordian spowiada się i przygotowuje na śmierć, w tym samym czasie toczy się jeszcze spór między carem a Wielkim księciem o ułaskawienie Kordiana, w końcu car pod naciskiem brata (księcia) ułaskawia Kordiana, podpisane ułaskawienie zostaje natychmiast wysłane na miejsce egzekucji, ostatnia scena to stojący przed plutonem egzekucyjnym Kordian, na plac wjeżdża posłaniec z decyzją cara i w tym momencie jest koniec dramatu. Czy Kordiana rozstrzelano? Możemy się tylko domyślać (kompozycja otwarta).

"Kordian", autor: jubial, Oryginalnie opublikowano w serwisie Shvoong: http://pl.shvoong.com/entertainment/plays/1649246-kordian/